Đối với bất kỳ ai vừa mới bước chân vào thế giới đồng hồ, họ thường sẽ quan tâm đồng hồ với tư cách là đồng hồ, chứ không phải vật dụng có thể xem giờ. Nói một cách dễ hiểu, mục đích mua đồng hồ ban đầu của khách hàng thường không phải để xem giờ. Lúc này, câu hỏi đầu tiên hiển nhiên là: Làm thế nào để phân biệt đồng hồ cao cấp, đồng hồ tốt và đồng hồ thông thường? Câu hỏi này có thể rất khó hiểu ngay cả khi bạn đã tìm hiểu sâu về đồng hồ.
Giá cả và chất lượng của đồng hồ chính hãng ngày nay nằm trong một phạm vi gần như vô hạn, có thể mở đầu từ vài triệu cho đến vài chục tỷ. Tất nhiên, ở đây chúng ta sẽ không đề cập đến đồng hồ giả trôi nổi ngoài chợ. Nếu bạn cho rằng khi giá cả đồng hồ tăng lên, chất lượng của nó cũng tăng theo. Vậy tại sao cùng là đồng hồ cơ automatic bằng thép, chống nước nhưng nó lại có giá 2 triệu VND từ nhà sản xuất này và hơn 50 triệu VND từ nhà sản xuất khác?
Vào thời điểm này, trong lịch sử của đồng hồ đeo tay, việc tìm ra một chiếc đồng hồ chính hãng bị đánh giá “tệ” trở nên khá khó khăn. Công nghệ cơ bản đằng sau đồng hồ đã trải qua một quá trình cải tiến tiến bộ trong khoảng 500 năm và con người chúng ta đã rất giỏi trong việc chế tạo ra chúng. Như vậy, câu trả lời đơn giản cho câu hỏi “đâu là một chiếc đồng hồ cao cấp”: đồng hồ cao cấp nếu nó đáng tin cậy, bền bỉ và chính xác, đồng thời mang đến sự phù hợp, được hoàn thiện tốt và hiệu suất phù hợp với giá tiền mà chúng ta bỏ ra.
Vậy chúng ta có thể suy nghĩ đến một câu hỏi thú vị hơn chẳng hạn: Lý do tại sao đồng hồ của một số nhà sản xuất được cho là cao cấp hơn đồng hồ của các nhà sản xuất khác?
“Fine Watchmaking” Nghĩa Là Gì?
“Fine” nghĩa tiếng Việt là “tốt” nhưng nó cũng mang ý nghĩa “cao cấp”. Như vậy, Fine Watchmaking có thể hiểu là Chế tác đồng hồ cao cấp. Trên thị trường thế giới, những chiếc đồng hồ tốt tại Việt Nam không đủ để trở thành một phần của “Fine Watchmaking”, chúng cần phải là những chiếc đồng hồ cao cấp thật sự - từ khâu chế tác, thiết kế, độ hoàn thiện và kể cả danh tiếng của thương hiệu.
Vậy còn đồng hồ sang trọng? Thật ra thì đồng hồ sang trọng và Fine Watchmaking không nhất thiết phải có liên quan với nhau. Chúng cũng có thể liên quan, nhưng với điều kiện rằng chiếc đồng hồ sang trọng đó được chế tác thủ công, số lượng giới hạn và thời gian làm ra nó phải đủ lâu.
Có rất nhiều chiếc đồng hồ cao cấp ngoài kia, nhưng có rất ít đồng hồ thực sự cao cấp và đủ tiêu chuẩn cho những gì cấu thành một chiếc đồng hồ cao cấp. Tương tự như thuật ngữ Haute Horlogerie mà chúng tôi thường hay đề cập đến, nếu bạn chưa biết gì về nó, vậy “đồng hồ cao cấp” chỉ là cách mà bạn tự nhận định thông qua những lời PR của các đơn vị bán lẻ mà thôi.
Đối với giới sành đồng hồ, việc nó có phải đồng hồ cao cấp hay không còn phụ thuộc vào mục đích chế tạo và khả năng phục vụ cho mục đích đó. Chẳng hạn như một chiếc đồng hồ lặn có mặt số khó đọc có thể thành công như một cách dẫn dắt dư luận và đánh bóng hậu đại về sự vô lý của đồng hồ lặn. Tuy nhiên nó vẫn luôn thất bại với tư cách là đồng hồ lặn.
Và cuối cùng ở đây là độ hoàn thiện của đồng hồ - một trong những khía cạnh thường được thảo luận nhất nhưng khó đánh giá nhất trong quá trình sản xuất. Các tiêu chuẩn về độ hoàn thiện bộ máy cao cấp phần nào phụ thuộc vào khu vực địa lý - ví dụ như trong ngành chế tác đồng hồ ở Anh, các kiểu trang trí đôi khi khác hẳn so với ở Thụy Sĩ.
Độ Hoàn Thiện Của Đồng Hồ Cao Cấp Sẽ Như Thế Nào?
Tiêu chuẩn cao nhất của độ hoàn thiện là nó phải được làm thủ công càng nhiều càng tốt. Việc không trang trí một phần hay toàn bộ đồng hồ không có nghĩa là nó không có chứa các yếu tố thủ công, chỉ là đôi khi chúng ta sẽ không thấy được, chẳng hạn như nó được thực hiện thủ công trong quá trình lắp ráp, kiểm tra chất lượng và tinh chỉnh. Một số thương hiệu có rất nhiều công việc thủ công trong khâu đánh bóng vỏ máy, các điểm đánh dấu giờ và kim đồng hồ, hoặc trong quá trình chế tác mặt số, nhưng hầu như không hoàn thiện thủ công trong bộ máy. Tuy nhiên, việc hoàn thiện bộ máy công nghiệp với công nghệ cao có thể tạo ra những thành phẩm rất đẹp và tinh xảo, nhưng nó không phải Fine Watchmaking.
Việc hoàn thiện thủ công ở cấp độ cao nhất là cực kỳ khó thực hiện. Ngoài ra, nó khó theo cách mà rất ít người trong số chúng ta thực sự hiểu được. Nó đòi hỏi một mức độ khéo léo của các bậc thầy có bề dày hàng chục năm kinh nghiệm. Tương tự như công việc của các bác sĩ giải phẫu thần kinh, đòi hỏi một khả năng siêu nhiên về sự tỉ mỉ, chính xác và mức độ phối hợp thể chất. Chỉ khi bạn tận mắt chứng kiến, bạn mới cảm thấy nhận thức của mình về đồng hồ cao cấp chưa bao giờ là đủ.
Điều Gì Khiến Chế Tác Thủ Công Trở Nên Đặc Biệt?
Chúng ta có thể lấy ví dụ thông qua việc xem xét vát mép hay còn gọi là “anglage” trong kỹ thuật. Đây là một kỹ thuật trang trí thường được áp dụng cho các tấm kim loại của bộ máy, chủ yếu được làm bằng đồng thau mạ rhodium và cả một số bộ phận bằng thép. Anglage là từ tiếng Pháp có nghĩa là vát mép - sự tạo ra một góc chuyển tiếp giữa mặt trên và mặt cạnh, thông thường là góc 45º, ngoài ra cũng có một số loại vát mép rất cao tạo ra một mép tròn.
Mọi loại hoàn thiện bộ máy đều có thể được thực hiện công nghiệp, bán công nghiệp hoặc thủ công. Trong đó, kỹ thuật hoàn thiện thủ công sẽ xác định xem một chiếc đồng hồ có phải là đồng hồ Haute Horlogerie hay không.
Ngoài ra, chúng ta có thể tìm thấy một số loại bộ máy được hoàn thiện bằng cả ba loại kỹ thuật, chúng kết hợp ở các mức độ khác nhau trong cùng một chiếc đồng hồ.
Kỳ thực có rất nhiều nhà sản xuất đồng hồ sử dụng đồng thời kỹ thuật hoàn thiện công nghiệp (tự động) và bán công nghiệp (một số được thực hiện thủ công và một số được thực hiện tự động) và đôi khi, cả hai kết hợp với một số hoàn thiện thủ công ở bước cuối cùng. Việc hoàn thiện thủ công sử dụng các phương pháp truyền thống thường nằm ở phần cuối cùng của quy trình sản xuất.
Hình thức vát mép đơn giản nhất là hoàn toàn không có mặt vát nào. Đây là phương pháp thường được sử dụng bởi các thương hiệu đang sản xuất bộ máy đồng hồ ở cấp độ công nghiệp, bao gồm cả Rolex hay Omega. Mặc dù vậy, việc hoàn thiện bộ máy của mỗi hãng đều theo một phong cách khác nhau - mọi công ty đều muốn đặt con dấu cho riêng mình (dù nó có dễ nhận ra hay không) cho mọi bộ phận trong đồng hồ của họ.
Omega caliber 3861: Chất lượng hoàn thiện cao trên bộ máy được sản xuất công nghiệp. Chân kính và ốc vít được được đánh bóng, có vân thẳng hoặc sọc Geneva trên tấm cầu; Tấm cầu chronograph và cầu cân bằng đều được vát và đánh bóng gương, mặc dù không có góc bên trong sắc nét.
Cách tiếp cận Haute Horlogerie là một câu chuyện khác. Các kỹ thuật truyền thống được sử dụng cho việc hoàn thiện các tấm kim loại và hoàn thành phần sườn, sau đó tạo mép vát bằng cách sử dụng một cái giũa. Các vết dũa tiếp đó được đánh bóng bằng công cụ đánh bóng đá. Lớp đánh bóng cuối cùng được thực hiện bằng cách sử dụng chất mài mòn, được hoàn thiện bằng một miếng gỗ peg wood phủ một lớp hồ kim cương. Gỗ được sử dụng là thân của cây khổ sâm, mọc hoang khắp Thụy Sĩ.
Làm Thế Nào Để Biết Được Bộ Máy Đồng Hồ Của Bạn Có Được Hoàn Thiện Thủ Công Không?
Có lẽ đây là lúc mà chúng ta sẽ nghi ngờ rằng không có chiếc đồng hồ hiện đại nào sử dụng kỹ thuật hoàn thiện thủ công xuyên suốt quá trình sản xuất, và thật vậy. Hầu hết các trường dạy chế tác đồng hồ thường tập trung vào sửa chữa đồng hồ hơn là sản xuất đồng hồ, ít hoàn thiện thủ công hơn nhiều. Điều đó có nghĩa là hầu hết những người thợ thực sự biết cách vát mép thủ công đều học nó tại các xưởng sản xuất trong quá trình làm việc. Và bạn biết đấy, có thể mất hơn 10 tiếng đồng hồ để thực hiện việc vát mép trên một tấm cầu kim loại duy nhất và nó đòi hỏi mức độ đào tạo và kỹ năng cao. Đến đây có lẽ chúng ta sẽ hiểu tại sao lại kỹ thuật thủ công lại hiếm thấy.
Vậy làm thế nào để biết rằng liệu các đường vát trên bộ máy đồng hồ của chúng ta có thực sự được thực hiện thủ công không? Thực ra thì rất khó để nhận biết sự khác biệt. Chúng ta thường cho rằng việc hoàn thiện thủ công là phổ biến trong tất cả các khâu sản xuất từ một thương hiệu Fine Watchmaking, nhưng thực tế có phải như vậy? Vì vậy hãy nghĩ đến giá cả và số lượng sản xuất của nó.
Nếu chiếc đồng hồ của bạn đến từ một thương hiệu sang trọng và đang sản xuất từ sáu mươi đến bảy mươi nghìn chiếc đồng hồ mỗi năm, thì khả năng cao là hoàn toàn không thể có việc mài vát thủ công được thực hiện trên từng tấm cầu trong mỗi bộ máy. Bên cạnh đó, bạn có thể sẽ tìm thấy kỹ thuật hoàn thiện thủ công trong các bộ máy di sản có uy tín cao và độ phức tạp cao với số lượng rất thấp, cũng như các tác phẩm nghệ thuật limited edition khác đến từ Breguet, Patek Philippe hay Vacheron Constantin chẳng hạn.
Bình luận - Phản hồi